Hoge bloeddruk

De bloeddruk verandert in de loop van de zwangerschapsperiode. Tijdens de eerste drie maanden is de bloeddruk hetzelfde als voor de zwangerschap. Vanaf het tweede trimester kan de bloeddruk dalen, om dan opnieuw te stijgen in het derde trimester.

Deze bloeddrukwijzigingen zijn volstrekt normaal en zorgen ervoor dat het lichaam zich kan aanpassen aan de zwangerschap. Een verklaring voor hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap is dat door de zwangerschapshormonen de wanden van de bloedvaten slapper worden.

Daarnaast gaat het hart krachtiger pompen en is er in het lichaam veel meer bloed aanwezig. Veel van dat bloed is bestemd voor de placenta om de groei en ontwikkeling van de baby te verzekeren. Deze factoren werken bloeddrukwijzigingen in de hand. Bij ieder bezoek aan de verloskundige wordt de bloeddruk gemeten. Een te hoge bloeddruk kan risico’s inhouden voor de baby en moet opgevolgd worden. Een lagere bloeddruk is ongevaarlijk maar kan wel gepaard gaan met vervelende klachten.

Wat is bloeddruk en hoe wordt het gemeten?

Bloeddruk is afhankelijk van de leeftijd, het gewicht en de gezondheid. Het kan omschreven worden als de druk van het bloed op de binnenwand van de bloedvaten als gevolg van het pompen van het hart en de weerstand van de bloedvaten tegen de doorstroming van het bloed.

De gemiddelde bloeddruk is 120 over 80 (120/80). Het eerste getal heeft aan hoeveel de systolische druk bedraagt. De systolische druk of bovendruk is de maximale druk die wordt opgebouwd in de hoofdlichaamsslagader (aorta) tijdens het samendrukken van de linkerhartkamer (linkerventrikel). Het tweede getal heeft aan hoeveel de diastolische druk bedraagt. De diastolische druk of onderdruk geeft de hoeveelheid druk aan wanneer het hart in rust is, tussen twee hartslagen in.

Het meten van de bloeddruk gebeurt aan de hand van een bloeddrukmeter. Dit bestaat uit een band (manchet) met daarin een opblaasbare ballon die verbonden is met een manometer. De band wordt om de bovenarm geplaatst en opgepompt totdat de druk zo hoog is dat er geen bloed meer door de bovenarmslagader loopt. Terwijl de band ontlucht kan de arts met behulp van een stethoscoop op de elleboogplooi de bloeddruk op de manometer aflezen.

Via de stethoscoop kan de arts kloppende tonen van de slagader waarnemen. Bij de eerste hoorbare toon wordt de bovendruk afgelezen bij de laatste hoorbare toon de onderdruk. Er bestaan ook digitale bloeddrukmeters die je zelf eenvoudig thuis kan gebruiken. Je plaats de band rond je bovenarm en de technologie doet de rest.

Hoge bloeddruk (hypertensie)

Na de daling in het tweede semester is het normaal dat de bloeddruk in het derde semester opnieuw stijgt. De bloeddruk kan echter ook te hoog worden waardoor er risico’s voor moeder en baby kunnen ontstaan. We spreken van een hoge bloeddruk of hypertensie wanneer de bloeddruk 140 over 90 (140/90) of meer bedraagt. Bij zwangere vrouwen wordt echter vooral gekeken naar de onderdruk of diastolische druk. Wanneer die 90-95 of meer bedraagt, kunnen complicaties optreden. Ongeveer 10 tot 15 procent van de vrouwen die voor het eerst zwanger zijn krijgen te maken met hypertensie. Bij een volgende zwangerschap komt dit minder vaker voor.

Gevallen van hoge bloeddruk

Wereldwijd zijn er meer dan 1 miljard mensen met hypertensie. Er wordt zelf aangenomen dat 1 op de 4 mensen hypertensie heeft. Bij slechts 5% van deze mensen wordt een aandoening gevonden die tot de hoge bloeddruk geleid heeft. Ongeveer 13 procent van de overlijdens van volwassenen wereldwijd valt te wijten aan hypertensie.

In België zijn er ongeveer 2.5 miljoen mensen met hypertensie. Slechts bij de helft hiervan wordt ook effectief hypertensie gediagnosticeerd. Slechts de helft van degene waarbij het vastgesteld is worden verder behandelt.

Complicaties

Hypertensie tijdens de zwangerschap – of zwangerschapshypertensie – kan gepaard gaan met complicaties die risico’s kunnen inhouden voor de gezondheid van moeder als kind. Zo kunnen organen zoals de nieren en de lever slechter gaan werken en kan er bloedstolling ontstaan. Ook kan de bloedtoevoer naar de placenta (of moederkoek) verminderen waardoor de ontwikkeling en gezondheid van de baby in het gedrang komt.

Wanneer deze complicaties heel ernstig zijn spreken we van zwangerschapsvergiftiging of pre eclampsie. Dit is een afstotingsreactie van het lichaam tegen de baby. Men heeft nog geen oorzaak gevonden over het waarom van deze afstotingsreactie maar waarschijnlijk spelen zowel erfelijke en immunologische factoren een rol.

Wat men wel weet is dat het probleem zich waarschijnlijk al aan het begin van de zwangerschap vormt tijdens de ontwikkeling van de placenta maar pas later – na de twintigste week – tot uiting komt. Heel uitzonderlijk kan pre-eclampsie overgaan in eclampsie. Op dat moment krijgt men stuipingen (eclampsieën) en is er acuut levensgevaar. Nadat de toestand van de moeder is veilig gesteld wordt meestal overgaan tot een keizersnede om zo ook het leven van het kind te redden.

Preeclampsie kan ook overgaan in het HELLP-syndroom. HELLP staat voor Hemolysis Elevated Liver enzymes Low Platelets. Dit is een ernstige vorm van zwangerschapshypertensie die gepaard gaat met schade aan de lever, afbraak van rode bloedcellen, een laag aantal bloedplaatjes en een hoge bloeddruk.

Behandeling en voorkomen van een hoge bloeddruk

Hypertensie kan indien nodig behandeld worden met geneesmiddelen. De arts schrijft dan geneesmiddelen voor waarvan zwangere vrouwen geen schadelijke gevolgen kunnen ondervinden. Lees zoals altijd steeds de bijsluiter. Is er sprake van preeclampsie dan word je in het ziekenhuis opgenomen en van dichtbij opgevolgd. Is het gevaar voor de gezondheid van moeder en baby te groot dan zal overgegaan worden tot een gedwongen vroegtijdige bevalling. Pre-eclampsie verdwijnt heel snel na de bevalling waardoor de risico’s op levensgevaar drastisch worden verlaagd.

Het voorkomen van hoge bloeddruk is moeilijk, bloeddrukwijzigingen doen zich nu éénmaal voor tijdens de zwangerschap. Door een gezonde levensstijl voor en tijdens de zwangerschap kan je echter wel de kans op een te hoge bloeddruk verminderen. Rook niet, drink geen alcohol en praat over de risico’s van het eventueel gebruik van geneesmiddelen met je huisarts. Het verschijnsel pre eclampsie is helaas niet te voorkomen, wel is het zo dat bepaalde risicofactoren de kans erop kunnen verhogen;

• Eerste zwangerschap
• Je zus of moeder had te kampen met preeclampsie
• Je hebt preeclampsie gehad tijdens een eerdere zwangerschap
• Je bent van het zwarte ras
• Je bent in verwachting van een meerling
• Je bent jonger dan 19 of ouder dan 40
• Je leed voor de zwangerschap al aan hoge bloeddruk, leverziekte of andere chronische
  ziektes

Klachten en verschijnselen

In de meeste gevallen zijn er geen klachten wanneer er bij iemand sprake is van een licht verhoogde bloeddruk. Dit wil niet zeggen dat dit bij een hoge bloeddruk wel zo is. In de eerste instantie hoef je je geen zorgen te maken, zeker niet als je verder kerngezond bent. Breng een bezoekje aan de dokter of gynaecoloog om je verder te laten helpen. Het is wel belangrijk om je hoe dan ook te laten opvolgen, want je loopt kans op aderverkalking, waardoor je organen aangetast kunnen worden.

Indien de hypertensie toch gevolgen met zich meebrengt, kan dit zich uiten in hoofdpijn, buikpijn, misselijkheid, braakneigingen en visuele beperkingen. Het is noodzakelijk om je dan zo snel mogelijk te laten behandelen. Je loopt namelijk risico op een hartinfarct, angina pectoris, hartfalen, een beroerte, nierbeschadiging, oogbeschadigingen en pre-eclampsie. Deze laatste gaat ook gepaard met zichtbaar eiwit in de urine.

Een hypertensie kan fatale schade aandoen, zonder dat men daar ook maar enig idee van had. Het wordt dus ook wel de stille doder genoemd.